leren leren

VOOR DE OUDERS

HOE KAN IK MIJN KIND HELPEN BIJ HET STUDEREN?

  1. INLEIDING

Stel je volgende situatie voor : “Onze Tom zit heel de tijd achter zijn bureau en toch haalt hij weinig punten. Als ik ’s avonds zijn les opvraag, dan kent hij die.  Ik begrijp niet dat hij de volgende morgen alles vergeten is.  Hij heeft waarschijnlijk de juiste studiemethode niet gevonden, meester”.
Wellicht vind je in dit verhaal heel wat dingen terug van jouw kind.  Je kind zet zich voor 100 % in en het haalt geen resultaat volgens de geleverde inspanningen. Het liefst van al zou je willen helpen. Je vraagt je af : kan en mag ik mijn kind wel helpen studeren.  Het antwoord is ja , maar … 

* Helpen studeren is niet :
   - alles in zijn plaats doen,
   - alles in zijn plaats organiseren
   - er voortdurend naast gaan zitten en hem , telkens hij iets fout doet onderbreken.
 
* Helpen studeren is wel :
   - meewerken aan een rustige werkomgeving,
   - zorgen voor de nodige studiestimulansen,
   - en vooral : helpen een goede studiemethode opbouwen.

2. STUDEREN IS EEN VIJFSTAPPENPLAN

A.   Afbakenen  
Een les begint met te zoeken wat je moet leren en waar je het kunt vinden.  In het lager onderwijs stelt dit weinig problemen gezien de leerkracht de te studeren lessen in de agenda laat noteren.  Het meest voorkomende probleem is dat kinderen een stuk vergeten te leren.  Bijv. in het handboek maar ook op fotokopieën die de meester/juf heeft gegeven.

B.   Diagonaal lezen
In een korte tijd tracht je kind te vernemen waarover het gaat.  Dit is niet alles woord voor woord lezen, maar wel de titeltjes, de vetgedrukte woorden, de kadertjes, enz.  Zo ontdekt het samenhang in de les.  Met andere woorden, structuur.  

C.   Begrijpend lezen
Nu kan je kind beginnen met de tekst te lezen.  Je kind moet terwijl het leest de tekst onderbreken en met zijn eigen woorden navertellen.  Kan het dit niet doen dan moet het teruggaan en opnieuw lezen tot het écht snapt waarover het gaat. Heeft je kind nog problemen dan moet het bronnen raadplegen.  Vele kinderen vergeten dat ze nogmaals uitleg mogen vragen aan de leraar.  Uitleg vragen is geen schande. 

D.   Memoriseren
Val niet van de trappen. Heel wat kinderen passen bij het studeren alleen deze trap toe : ze slaan hun schrift open, lezen het eerste zinnetje, richten hun ogen ten hemel en trachten het zinnetje na te prevelen tot ze het uit het hoofd kennen.  Ze leren hun les van buiten, zonder te begrijpen waarover het gaat. Het is van het allergrootste belang : eerst begrijpen, dan memoriseren.  Ik beklemtoon nu al dat trap 4 (memoriseren) en trap 5 (zichzelf controleren) hand in hand gaan.   

       Technieken om te memoriseren

      - Tekstmarkeringen
Niet alles in een tekst is belangrijk.  Daarom kan je de belangrijkste dingen markeren.   Het zijn de kapstokken van de les die je moet zien te vinden.  Deze kan je omkaderen met fluorescerende stiften.  Laat je kind in het begin met een potlood markeren, want anders is de tekst gegarandeerd een kunstwerkje. 

      - Vraagjes maken
Vragen  ontwerpen, waarvan je denkt dat de leraar ze zou kunnen stellen. Hierin heb je 2 soorten : vaak komen de kennisvragen aan bod (de zogenaamde ‘wat-is’ vragen).  Later moet je komen tot inzichtvragen: ( Verklaar, waarom, waardoor, geef een voorbeeld van, leg uit, …) Prima zijn vraagjes die handelen over de kapstokken van de les. 

      - Een plannetje maken
Een plannetje bevat al het belangrijkste van de les (kapstokken). Die kapstokken worden d.m.v. pijltjes, gelijkheidstekens in hun logisch verband geplaatst. Je kind mag gerust een tekening erbij maken, want wat je kind gezien heeft wordt beter onthouden dan iets wat hij ‘gelezen’ heeft.
Besluit : wie kapstokken zoekt, dringt door tot de kern van de zaak.  Je kind is actief bezig met de les ( onderstrepen, schrijven, tekenen). Onthoud : memoriseren is een werkwoord ! (Veel beter dan naar een blad zitten staren, tot je kind in slaap valt.)   

E.   Zichzelf controleren

- Controleren : een noodzaak
Het controleren begint reeds tijdens het memoriseren.  Het is geen tijdverlies maar tijdwinst!  Je kind ontdekt wat het al kent en moet alleen tijd steken in wat het niet kent.  

- Zijn papa en mama 'gebruiksvoorwerpen' ?
In het lager onderwijs (en dan vooral in de eerste en tweede graad) is een kind nog onvoldoende rijp om alles direct te kunnen.  Wanneer het kind zijn les geleerd heeft, vraag dan gerust zijn lessen op.  Later, in een derde graad en in het middelbaar, zal de leerling zichzelf  moeten, kunnen controleren.   

- Controleren : mondeling of schriftelijk ? 
Indien je je kind mondeling controleert, dan doet hij dat best hardop.  Een drietal redenen motiveren dit. Zo is het verplicht zinnen te vormen en voelt het aan dat zijn redenering vastloopt. Je kind is actief bezig en fouten worden beter ontdekt wanneer hij/zij zichzelf iets onzinnigs hoort zeggen.  
Schriftelijk controleren is wellicht beter.

Zo is je kind nog actiever bezig en nog minder afgeleid.  De antwoorden op zijn blad kan hij vergelijken met dat van zijn schrift.  Een bijkomende factor is dat het kind aandacht besteedt aan de spelling. 

3. TOT SLOT

Hoe belangrijk een studiemethode ook is, het resultaat van een kind is niet alleen daarvan afhankelijk : intelligentie en motivatie spelen een even belangrijke rol.  Je moet het met andere woorden kunnen en willen. Als het studeren op school moeizaam verloopt, ligt het niet noodzakelijk alleen aan de studiemethode.